Renewable energy sa lupaing ninuno, may benepisyo ba para sa mga katutubo? | Pilipino Star Ngayon

ORIENTAL MINDORO, Philippines — Sa paanan ng Bundok Halcon nakatira ang isa sa pitong komunidad ng mga Alangan Mangyan na nananatiling limitado o wala pa ring akses sa kuryente sa kabila ng limang taong operasyon ng Catuiran hydroelectric power plant na itinayo sa kanilang lupain ninuno. 

Mangyan ang kolektibong tawag sa mga katutubo o indigenous peoples sa isla ng Mindoro na binubuo ng walong grupo kasama ang mga Alangan. Karamihan ng mga Alangan sa Oriental Mindoro ay nakatira sa Naujan kung saan itinayo ang planta.  

Matagal nang isinusulong ang pag-transisyon sa renewable energy ng Pilipinas sa ilalim ng Renewable Energy Act of 2008. Dahil ito sa lumalalang pagbabago ng klima na isa sa dulot ng paggamit ng fossil fuel. Nilalayon ng gobyerno na maging renewable energy ang 50% ng enerhiyang ginagamit sa bansa pagdating ng 2050. 

Subalit sa pagpasok ng mga ganitong klaseng proyekto sa lupaing ninuno, hindi malinaw para sa mga Alangan kung ano ang benepisyong naidudulot nito sa kanilang komunidad.

Ayon kay Prince Turtogo, national coordinator ng Panaghiusa Philippine Network to Uphold Indigenous Peoples Rights, mahalagang tukuyin na hindi lahat ng proyekto sa renewable energy ay naaayon sa prinsipyo ng Just Transition o ang makatarungan, patas, at abot-kayang transisyon ng enerhiya.

Ayon sa Asia-Pacific Economic Cooperation, ang isang makatarungan transisyon ay naglalayong tiyakin na ang mga indibidwal, grupo, at komunidad, kasama na ang mga katutubo, na direktang apektado ng produksyon ng enerhiya, carbon-intensive na industriya, at krisis sa klima ay makatatanggap ng mga benepisyo ng transpormasyon ito.

Kasama sa ipinangako noon ng Sta. Clara Corp.–ang orihinal na nagsulong ng proyekto bago ito ipinasa sa Catuiran Hydropower Corp.–na magiging mura ang kuryente ng mga apektadong barangay sa pagtatayo ng planta. Ginamit bilang basehan dito ang Electric Power Industry Reform Act (EPIRA) of 2001 (RA. 9136) ngunit hindi detalyado sa Memorandum of Agreement kung paano ito mangyayari. 

Bagaman maraming klase ng subsidy ang nakalagay sa nasabing batas, hindi nakasaad kung anong mga klaseng grupo ang may pribilehiyong makatanggap ng mas mababang presyo ng kuryente. 

Su